دوره آنلاین تحلیل رفتار متقابل TA

 

همین الان ثبت نام کنید!

فروش ویژه 1,200,000 تومان 600,000 تومان

شروع آموزش

رویکرد تحلیل رفتار متقابل اولین‌بار توسط اریک بِرن در سال 1959 میلادی ارائه شد و کاربرد آن در حل مشکلات احساسی و رفتاری، خیلی زود مورد قبول جامعه روان‌شناسی قرار گرفت.

این رویکرد از مفاهیم ساده و واژگان قابل‌فهم برای تبین رفتار انسان استفاده می‌کرد و نتایج آن هم به‌راحتی قابل‌مشاهده و تجربه بود.

نکته مهم دیگر اینکه طول مدت درمان آن هم نسبت به رویکردهای موجود کوتاه بود. به همین دلایل خیلی زود جایگزین روش‌های قدیمی درمان که مفاهیم آن پیچیده و واژگانشان تخصصی و سخت بود، شد.

 رویکرد تحلیل رفتار متقابل در زمینه‌های مشاوره، روان‌کاوی، گروه‌درمانی، مدیریت، جامعه‌شناسی، توسعه سازمانی و آموزش، نظریه‌های جدیدی ارائه نموده و گسترش پیدا کرده است.

امروزه با گذشت بیش از ۶ دهه از عمر تحلیل رفتار متقابل هنوز هر جا که انسان‌ها حضور دارند و با یکدیگر رابطه برقرار می‌کنند، این رویکرد، کاربرد عملی دارد و به‌عنوان ابزاری برای تغییر و حل مشکلات به خدمت ما می‌آید.

در طی سال‌های اخیر استفاده از تحلیل رفتار متقابل پایش را از اتاق درمان فراتر گذاشته است و فعالان حوزه کسب‌وکار، فروش، کوچینگ، مذاکره، آموزش و مدیریت نیز به استفاده از آن روی آورده‌اند.

گشت‌وگذاری در رویکرد تحلیل رفتار متقابل

برای آشنایی بهتر با رویکرد تحلیل رفتار متقابل، ابتدا مفاهیم اصلی این رویکرد را با هم مرور خواهیم کرد.

حالات نفسانی یا Ego States

یکی از مفاهیم مهم و اساسی در نظریه‌ تحلیل رفتار متقابل این است که هر فرد دارای سه حالت شخصیتی اصلی است که به آن‌ها حالات نفسانی نیز می‌گویند. این حالت‌های نفسانی والد، بالغ و کودک نامیده می‌شوند. این حالات را می‌توان در واقع هسته‌ی اصلی نظریه‌ اریک برن دانست.

معمولاً این سه حالت را به‌صورت سه مربع روی‌هم قرار گرفته، نشان می‌دهند:

اریک برن معتقد بود که ما در هر لحظه می‌توانیم در یکی از این حالات نفسانی باشیم. بر اساس مدلی که اریک برن ارائه می‌کند، هر یک از این سه وضعیت والد، بالغ و کودک خود را از به وسیله‌ی عواملی که در زیر شرح می‌دهیم، نشان می‌دهد:

برای مثال وقتی‌که شما در حالت نفسانی والد قرار دارید، به‌احتمال زیاد شبیه به والدین‌تان، دست‌ها را به کمر می‌زنید، اخم می‌کنید و با قاطعیت درباره‌ اینکه چه چیزی درست و چه چیزی نادرست است، صحبت می‌کنید.

نمودار حالات نفسانی یا Egogram

ایگوگرام یا نمودار حالات نفسانی یک نمودار میله‌ای است که با فراهم‌کردن یک ارزیابی بصری، اهمیت هرکدام از زیربخش‌های حالات نفسانی را در شخصیت فرد نشان می‌دهد.

کشیدن نمودار برای هر فرد نیازمند این است که خودِ فرد مهارت و دانش کافی در شناخت حالات نفسانی داشته باشد و بتواند تشخیص دهد که زمان خود را چگونه میان این حالات نفسانی تقسیم می‌کند.

۴ وضعیت زندگی

عبارت «من خوبم، تو خوبی» یکی از چهار «وضعیت زندگی» است که هرکدام از ما انتخاب می‌کنیم. این چهار وضعیت عبارت‌اند از:

متداول‌ترین وضعیتی که انسان‌ها انتخاب می‌کنند، وضعیت من خوب نیستم، تو خوبی است. وقتی‌که ما کودک هستیم، بزرگسالان به نظرمان بزرگ، قدرتمند و لایق می‌رسند و خودمان را کوچک و ضعیف می‌بینیم. از طرفی اغلب اشتباهاتی می‌کنیم و به‌همین‌دلیل نتیجه می‌گیریم که من خوب نیستم، تو خوبی.

 کودکانی که مورد سوءاستفاده قرار گرفته باشند، ممکن است به این نتیجه برسند که «من خوب نیستم، تو خوب نیستی» یا «من خوبم، تو خوب نیستی» اما شیوع چنین شرایطی خیلی کمتر است.

هدف نهایی روش‌های مورداستفاده در تحلیل رفتار متقابل، کمک به افراد برای درک این نکته است که چگونه وضعیت زندگی آن‌ها (که در کودکی آن را انتخاب کرده‌اند)، روی تعاملات‌ و رابطه‌شان تأثیر می‌گذارد.

این رویکرد امیدوار است که با استفاده از این آگاهی، فرد در نهایت به وضعیت آخر یعنی من خوبم، تو خوبی دست پیدا کند.

پیش‌نویس زندگی یا Scripts

این داستان درست مثل همه‌ داستان‌های دیگر، آغاز، میانه و پایان مشخصی دارد. در تحلیل رفتار متقابل به این داستان پیش‌نویس زندگی گفته می‌شود. ما تدوین این پیش‌نویس را در کودکی -حتی قبل از این‌که زبان باز کنیم- آغاز کرده‌ایم.

وقتی‌که بزرگ‌تر می‌شویم، جزئیاتی به این داستان اضافه می‌کنیم؛ اما بخش زیادی از این پیش‌نویس تا هفت‌سالگی شکل گرفته است.

به‌عنوان بزرگسال، ما خاطره‌ روشنی از پیش‌نویسی که برای زندگی خود تدوین کرده‌ایم، نداریم. بااین‌حال این باعث نمی‌شود که در بزرگسالی هم بدون آنکه از آن آگاه باشیم، در پی واقعیت بخشیدن به آن نباشیم.

 در واقع ما بدون آنکه آگاه باشیم، تجربه‌های زندگی خود را به‌گونه‌ای رقم می‌زنیم که در نهایت با پیش‌نویسی که در سال‌های کودکی برای خودمان ترسیم کرده‌ایم، هماهنگ باشد.

سوق‌دهنده‌ها یا Drivers و بازدارنده‌ها یا Injunctions

والدین در جریان پرورش کودکشان از طریق مجموعه‌ای از حرکات بدنی به حالت صورت، کلمه‌ها، لحن صدا و طرز ایستادن خود به او پیام‌های مختلفی را منتقل می‌کنند. این پیام‌ها شامل پیام‌های سوق‌دهنده و بازدارنده هستند.

پیام‌های سوق‌دهنده: این پیام‌ها با نوع روند پیش‌نویس افراد ارتباط دارند. سوق‌دهنده‌ها، محرک‌های اخلاقی هستند که به لحاظ اجتماعی بار مثبت و مورد قبول دارند. این پیام‌ها به روش‌های کلامی و غیرکلامی به کودک منتقل می‌شوند. در مجموع ۵ پیام سوق‌دهنده داریم که این ۵ پیام عبارت‌اند از:

وقتی فرد به یکی از این سوق‌دهنده‌ها تن می‌دهد، از صدای والد درونی‌اش تبعیت کرده و در حالت نفسانی کودک مطیع از والد درونی خودش اطاعت کرده است.

 زیرا کودک مطیع اعتقاد دارد که وقتی از صدای والد درونی‌اش تبعیت کند، خوب است و اگر از آن‌ها پیروی نکند، شرایط لازم برای خوب بودن را ندارد.

پیام‌های بازدارنده: این پیام‌ها، لحنی نهی‌کننده دارند، محدودیت‌هایی را بر فرد تحمیل می‌کنند و اثرات عمیقی روی سرنوشت فرد می‌گذارند.در کل با ۱۲ پیام بازدارنده کار داریم که عبارت‌اند از:

بازی‌های روانی

از جمله‌ی این روش‌ها الگوهای اجتماعی تکراری است که برن به آن‌ها بازی روانی می‌گوید. این الگوها روش‌هایی برای دریافت نوازش هستند که در بیشتر مواقع (در بازی‌های منفی) در نهایت موجب ایجاد احساسات منفی و تأیید پیش‌نویس فرد می‌شوند.

برن معتقد است که این الگوهای محدودکننده تصمیم‌هایی هستند که کودک در سنین اولیه‌ی زندگی گرفته است تا از خطرات احتمالی جان به در ببرد. در واقع کودک بر اساس پیش‌نویسی که برای خودش تدوین کرده است، یک سناریوی مشخص از رفتارها را در پیش می‌گیرد که در نهایت به یک نتیجه‌ی ثابت ختم می‌شوند.

اگرچه معمولاً نتیجه‌ی این سناریوها ایجاد احساسات دردناکی برای فرد است؛ اما ازآنجایی‌که به‌هرحال نتیجه‌ای آشناست، آرامشی با خود به همراه دارد. ازاین‌رو افراد -حتی در بزرگسالی- به‌صورت ناخودآگاه به اجرای این بازی‌ها می‌پردازند و از خود در برابر نتایج غیرقابل‌پیش‌بینی رفتار عاری از بازی (که اتفاقاً راه نجاتی برای خلاصی از پیش‌نویس زندگی است) مراقبت می‌کنند.

اریک برن بازی‌ها را از نظر شدت به سه درجه تقسیم کرده است. در واقع هر فرد باتوجه‌ به پیشینه‌ای که از زندگی خانوادگی خود به همراه می‌آورد، ممکن است یک سناریوی خاص را با شدت‌های متفاوتی اجرا کند.

ما تا اینجا سعی کردیم شما را با مفاهیم اصلی تحلیل رفتار متقابل آشنا کنیم تا بتوانید تصمیم بگیرید که دانش بیشتر در این زمینه می‌تواند به شما کمک کند تا زندگی بهتر و موفق‌تری داشته باشید.

مدرس این دوره کیست؟

 

همین الان ثبت نام کنید!

فروش ویژه 1,200,000 تومان 600,000 تومان

شروع آموزش